Irlandzki sąd pyta TSUE o wykonywanie Europejskiego Nakazu Aresztowania do Polski

Irlandzki Sąd Najwyższy pyta Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, czy fakt, że w Polsce nie można kwestionować powołań sędziów sprawia, że naruszane jest prawo do sprawiedliwego procesu. A przez to nie można odsyłać podejrzanych i skazanych z Irlandii do Polski w ramach Europejskiego Nakazu Aresztowania

Sądy w państwach Unii Europejskiej mają problem: podejrzani lub skazani odwołują się od decyzji o wykonaniu Europejskiego Nakazu Aresztowania do Polski, powołując się na brak gwarancji prawa do sprawiedliwego procesu. To bezpośredni skutek zmian w sądach przeforsowanych przez Zjednoczoną Prawicę.
23 lipca Irlandzki Sąd Najwyższy zapytał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wykonywanie do Polski Europejskiego Nakazu Aresztowania, czyli unijnej procedury ekstradycji. Docieka w TSUE, czy systemowe niedostatki polskiego sądownictwa już same w sobie są tak poważne, że naruszają prawo do rzetelnego procesu sądowego, co powodowałoby, że irlandzki sąd musi odmówić wydania skazanego i podejrzanego.
Pytanie zadała sędzia Sądu Najwyższego Elizabeth Dunne na kanwie spraw dwóch obywateli Polski, którzy odwołali się od decyzji sędziego Wysokiego Sądu Irlandii Donalda Binchy’ego o wykonaniu wobec nich Europejskiego Nakazu Aresztowania.
Wojciech Orłowski i Jakub Łyszkiewicz nie zgadzają się na odesłanie z Irlandii do Polski. Wobec Orłowskiego polskie sądy, m.in. w Lublinie i Zamościu, wydały cztery Europejskie Nakazy Aresztowania. Trzy dotyczą postawienia go przed sądem, jeden – wykonania już zapadłego w Polsce wyroku. Z kolei sprowadzenia Łyszkiewicza pod sąd w Polsce domaga się sąd z Rzeszowa. Postawiono mu pięć zarzutów.
Obaj przed sądami w Irlandii podnoszą, że obowiązująca w Polsce od 14 lutego 2020 roku ustawa kagańcowa, zaostrzająca system dyscyplinarny dla sędziów, stwarza możliwość, że sądy w Polsce mogą nie być ukonstytuowane zgodnie z prawem unijnym.
Do tego wskazują, że sędziowie w Polsce zostali lub mogą zostać powołani w sposób niezgodny z prawem. A także, że nie ma żadnego mechanizmu, który pozwoliłby tę niezgodność z prawem zakwestionować. Wskazują przy tym na artykuł 42a ustawy kagańcowej.
Taka sytuacja w Polsce ma ich zdaniem prowadzić do naruszenia ich prawa do rzetelnego procesu sądowego oraz prawa do skutecznego środka odwoławczego na podstawie art. 6 i 13 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz artykułu 47 Karty Praw Podstawowych UE.
Rozpatrujący sprawy Orłowskiego i Łyszkiewicza sędzia Binchy ocenił, że przedstawiona argumentacja nie wystarcza do odmowy wykonania wobec nich Europejskiego Nakazu Aresztowania do Polski.